Nấm đông cô, còn được biết đến như nấm hương, là một loại nấm phổ biến trong ẩm thực Châu Á, trong đó có Việt Nam, nhờ vào hương vị ngọt tươi và độ dai đặc trưng, cùng với mùi thơm quyến rũ. Điều đặc biệt là nấm hương không chỉ là một nguyên liệu phổ biến trong nấu ăn mà còn được coi là một loại dược liệu quý, giàu chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng namviet43 khám phá đặc điểm, tác dụng và lợi ích của nấm đông cô Nhật Bản đối với sức khỏe.
Đặc Điểm Của Nấm Đông Cô Nhật Bản
Nấm đông cô Nhật Bản, xuất phát từ Trung Quốc, đã được trồng ở cả Nhật Bản và Trung Quốc từ thời tiền sử, khoảng hơn 1000 năm trước. Người Trung Quốc gọi nó là Dong-Gu (phiên âm tiếng Việt thành đông cô), trong khi người Nhật gọi là Shiitake. Tên khoa học của loại nấm này là Lentinula Edodes, thuộc họ Pleurotaceae.
Nấm đông cô có hình dạng giống như cái ô, có đường kính từ 4-10 cm, màu nâu nhạt khi chưa chín và chuyển sang màu nâu sậm khi chín. Bề mặt của nấm có những vảy nhỏ màu trắng. Thịt của nấm có màu trắng, với cuống hình trụ. Nấm này phát triển ký sinh trên cây có lá to và thay lá mỗi mùa, như dẻ, sồi, phong. Loại nấm này phổ biến và mọc hoang nhiều ở Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, và Hàn Quốc.
Nấm đông cô chứa nhiều đạm và đặc biệt giàu khoáng chất, vitamin như C, B, tiền vitamin D, canxi, Niacin, nhôm, sắt, magiê. Nó cung cấp khoảng 30 enzym và tất cả các acid amin cần thiết cho cơ thể, đó là những acid amin mà cơ thể không tổng hợp được. Nấm cũng chứa một số alcohol hữu cơ, khi nấu chín, các alcohol này biến đổi tạo ra mùi thơm đặc biệt của nấm.
Vì nấm đông cô chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết, nên những người ăn chay nên tích cực thưởng thức loại nấm này trong chế độ ăn hàng ngày của họ.
Cách Nhận Biết Nấm Đông Cô Nhật Bản
Nấm hương và nấm đông cô, mặc dù được bày bán trên thị trường với hai tên gọi khác nhau, nhưng thực chất chúng là cùng một loại nấm. Tên gọi hai này xuất phát từ thói quen lâu đời và hương thơm đặc trưng của loại nấm này trong ẩm thực Việt Nam. Theo phân loại khoa học, loại nấm này được biết đến với hai tên là Lentinula edodes hoặc Agaricus edodes, thuộc họ Pleurotaceae.
Hiện nay, người tiêu dùng thường sử dụng cả hai dạng nấm hương – tươi và khô, với giá trị dinh dưỡng và hương vị tương đương. Dưới đây là cách nhận biết chi tiết giữa chúng:
Cách nhận biết nấm hương (nấm đông cô) tươi:
- Mũ nấm lớn có đường kính từ 5-20 cm, màu nâu vàng, nâu xám hoặc nâu đậm, hình cong.
- Phần dưới mũ: màu trắng nhạt hoặc hơi vàng nâu, có hình tròn với các răng cưa.
- Thân: màu vàng nâu, mọc xéo về một bên hoặc ở trung tâm.
- Thịt nấm: từ trắng đến màu vàng lạt.
- Mùa nấm: có thể trồng quanh năm trên thân cây.
- Mùi vị: thơm, giống như mùi của hành.
Cách xác định chất lượng của nấm hương khô:
- Màu sắc bên trong: đồng đều với màu vàng, nâu hoặc trắng vàng.
- Màu sắc mũ nấm: nấm có màu nâu sáng.
- Hình dạng: giữ nguyên hình dạng như nấm tươi, mịn màng khi sờ vào với phần mũ nấm đầy đặn.
- Thân: ngắn, to và dày, không bị gãy khi sờ vào.
- Mùi hương: mùi đặc trưng của nấm hương.
- Độ khô: vừa phải, không bị nát, vỡ khi bóp vào.
Lợi Ích Của Nấm Đông Cô Nhật Bản Đối Với Sức Khỏe
Cung Cấp Vitamin B
Nấm đông cô là nguồn cung cấp các vitamin B phức tạp có lợi cho sự trao đổi chất của cơ thể bằng cách chuyển đổi thực phẩm thành năng lượng. Những vitamin B này đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất năng lượng cần thiết cho cơ thể. Chúng cũng đóng góp vào việc tạo ra các tế bào hồng cầu, giúp ngăn chặn tình trạng thiếu máu ở trẻ nhỏ.
Chỉ cần ăn 4 cây nấm, bạn đã cung cấp cho cơ thể 1/7 lượng riboflavin, 1/6 lượng vitamin B6 và 1/5 lượng niacin khuyến nghị mỗi ngày. Tuy nhiên, khi nấu chín, nấm có thể mất một số lượng vitamin. Nấm đông cô phơi khô cũng chứa ít riboflavin hơn so với nấm tươi.
Bảo Vệ Sức Khoẻ Tim Mạch
Chất d-Eritadenine có trong nấm giúp giảm lượng cholesterol trong máu, đồng thời hợp chất đường liên phân tử glucans beta trong nấm cũng có tác dụng tương tự. Nấm đông cô có khả năng ngăn chặn quá trình sản xuất phân tử bám vào mạch máu, bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Ngoài ra, các chất chống oxy hóa như kẽm, mangan, selenium, và đồng trong nấm giúp bảo vệ mạch máu khỏi tác động hại của quá trình này. Chất ergothioneine (ET), được tạo ra từ axit amin histidine, còn có lợi cho ti thể, giúp cung cấp năng lượng cho tế bào tim, giúp duy trì sức khỏe tim mạch.
Điều Trị Bổ Sung Và Phòng Ngừa Ung Thư
Nấm đông cô chứa chất Lentinan, có tác dụng ức chế enzyme cytochrome P450 1A, giảm nguy cơ viêm và ung thư. Kết quả thử nghiệm trên động vật cũng chứng minh rằng chất chiết xuất từ nấm đông cô hỗ trợ chống ung thư ở tế bào ruột kết.
Lentinan cũng hỗ trợ hệ thống miễn dịch, ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư vú. Do đó, nấm đông cô có thể được coi là một cách điều trị bổ sung hữu ích cho những người mắc bệnh ung thư vú, ung thư bạch cầu và ung thư tuyến tiền liệt.
Ngoài ra, nấm đông cô còn chứa alpha-glucan gọi là Hexoza, tương quan với hợp chất AHCC, một hỗn hợp polysaccharide, axit amin và khoáng chất đặc biệt quan trọng trong việc chống lại sự phát triển của khối u, đặc biệt là ung thư cổ tử cung.
Ngăn Chặn Độc Tố Của Vi Khuẩn Lao
Nấm đông cô mang lại lợi ích đặc biệt cho những người mắc bệnh lao phổi thông qua khả năng ngăn chặn độc tố của vi khuẩn lao, đặc biệt là nhờ vào chất Lentinan. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc sử dụng Lentinan 1g/ngày, mỗi tuần 2 lần, có thể tăng tỷ lệ opsonin trong máu lên mức cao, đồng thời ngăn chặn độc tố của vi khuẩn lao trong cơ thể một cách hiệu quả.
Giúp Giảm Cân, Duy Trì Vóc Dáng Thon
Với chỉ 34 calorie trong 100g, nấm đông cô là một lựa chọn ăn uống thấp calo hữu ích cho việc giảm cân. Nấm cung cấp 2,5g chất xơ, giàu nước và chỉ chứa khoảng 0,5g chất béo, giúp tạo cảm giác no và là thực phẩm lý tưởng trong chế độ giảm cân.
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí American Journal of Clinical Nutrition năm 2010 chỉ ra rằng 1,800g nấm đông cô nấu chín có chứa khoảng 515 IU vitamin D, hỗ trợ quá trình giảm cân.
Tăng Cường Hệ Thống Miễn Dịch
Chế độ ăn giảm cân có thể ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, nhưng hợp chất lentinan trong nấm đông cô giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi cảm lạnh, cúm, và nhiễm trùng.
Chăm Sóc Làn Da Hoàn Hảo
Nấm đông cô đã được sử dụng trong đời sống hàng ngày của người Châu Á để giảm viêm và tăng độ đàn hồi cho da. Axit kojic, được chiết xuất từ nấm đông cô, không chỉ thay thế chất hydroquinone mà còn giúp làm mờ các vết sẹo thâm và đốm đồi mồi, mang lại làn da trắng sáng và khỏe mạnh.
Cách Chế Biến Nấm Đông Cô Nhật Bản Đúng Cách
Để tận dụng tối đa các dưỡng chất có trong nấm đông cô, hãy tuân thủ các bước chế biến chi tiết sau đây:
Sơ Chế Nguyên Liệu Đúng Cách
- Nấm đông cô tươi: Chọn nấm có màu vàng nâu, thân nhỏ, ngắn và non. Sau đó, rửa sơ qua với nước để chuẩn bị cho quá trình chế biến.
- Nấm đông cô khô: Rửa nấm để loại bỏ đất và các chất bẩn, sau đó ngâm trong nước khoảng 30 phút trở lên. Khi nấm đã nở và mềm, vớt ra để sử dụng.
Chế Biến Để Giữ Trọn Dưỡng Chất
- Món xào: Thái nấm thành lát mỏng, xào nhanh trong dầu nóng khoảng 4-5 phút trên lửa lớn để giữ vị ngon và dưỡng chất.
- Món luộc/súp: Đặt nấm vào cuối cùng khi nấu súp hoặc luộc, giữ nấm trong khoảng 7 phút để bảo toàn dưỡng chất.
- Món nướng: Sử dụng lò vi sóng để nướng nấm trong khoảng 15 phút ở nhiệt độ phù hợp với rau củ.
Những bước trên giúp nấm đông cô không chỉ giữ nguyên vị ngon mà còn bảo toàn tốt các chất dinh dưỡng quan trọng.
Lời Kết
Hy vọng qua bài viết này, bạn có thể nắm được thông tin chi tiết về những tác dụng của nấm hương – nấm đông cô Nhật Bản. Điều này sẽ giúp bạn chế biến những món ăn hấp dẫn từ loại nấm này, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và làm phong phú bữa ăn hàng ngày.
